Li-Fraumeni SendromuSelinay Soyalp Li- Fraumeni Sendromu (LFS) kansere yatkınlık geni olarak da
adlandırılabilir. Tümör baskılayıcı protein olan P53 de kalıtsal anormalikler
görülür. Sendrom otozomal dominant bir hastalıktır. LFS meme tümörü , sarkom,
lösemi ve adrenal bez kanserini ve beyin tümörlerini içermektedir.
Şekil1: Li – fraumen
sendromu aile şeması. . ( Rocca V. ve arkadaşları (2022)) 1969 yılında ilk olarak Frederick Pei Li ve Joseph Fraumeni Jr. tarafından
gözlemlemiştir. Bazı kanser türlerinin genç yaşta ve aileler arasında meydana
geldiğinin fark edilmesiyle birlikte bu konu üzerinde çalışmalar gerçekleştirmeye
başladılar. 1990 yılında ise LFS nin TP53 germ hattı mutasyonları
tanımlanmıştır. LFS deki genetik çalışmalar kalıtsal olarak görülen TP53
mutasyonları kalıtsal olduğunda duyarlılığın artabileceği öngörülmüştür.
Şekil2: İnsan da p53 proteinin yapısı ( Rocca
V. ve arkadaşları (2022)). Peki bu TP53 nedir? P53 antikanser işlevi olduğu bilinir. Bu işlevler
apoptozda görev almak , anjiyogenizi inhibe etmek, genomik stabiliteyi korumak
ve DNA onarım protein aktivasyonunda görev almaktır. Hücre kontrol noktası
kinaz2 p53 ü düzenlemektedir. LSF aileler arasında kalıtılır. Bu bir alel
silinir veya somatik mutasyona uğrar böylece p53 fonksiyon kaybına yol
açar. Li -fraumeni sendromu olan aileler
sadece p53 mutasyonlarını barındırmaz. Bu sendromun sadece %70 i p53
mutasyonlarını içerir. Diğer bir olay ise gen promotöründe değişiklikten
kaynaklı kusurlu protein ekspresyonuna sebep olur. Ayrıca yeni mutasyonlardan
dolayı da sendrom gözlemlenebilir.
De nova germline TP53 varyantına sahip bireyler %7-20 arasındadır.
Mutp53 mutasyonuna sahip olan herkes de kanser geliştirmeyecektir fakat diğer
insanlara göre meydana gelme riski yüksektir denilebilir. LFS sendromu teşhisi için
3 temel kritere bakılır. 45 yaşından önce sarkom tanısını almak, 45 yaşından
önce kanser olan birinci derece akraba, 45 yaşından önce kanser tanısı almış
ikinci derece akraba.
Şu an LFS tedavisi ve ya TP53 genin spesifik terapisi yoktur. LFS
hastalarda kanserin önlenmesi ve ilaçların araştırılması için deneyler
başlatıldı. LFS’li hastalarda kasların mitokondriyal fonksiyonu ve solunum fonksiyonu
iyileştirilmesi için nikotinamid ribosidin (B3 vitamini ) takviye kullanımı
verildi sonuçlar ümit vaat edicidir.
Metformin(Met) tip2 diyabet için kullanılmakta olan bir ilaçtır. Bu ilacı
kullanan diyabet hastaların kanser geliştirme olasılığın daha düşük olduğu
görülmüştür. Bu yüzden met bir çok kanser tedavisinde kullanılan klinik
çalışmalar vardır.
LFS hastaları radyasyon tedavilerinden kaçınılmalı çünkü ikincil kanser geliştirme
olasılıkları yüksektir. Ayrıca x ışınları da bu risk faktörleri arasındadır.
LSF hastaları veya şüphesi olan bireylerin tedavilerinde uzman tıbbi bakım ve genetik
danışmanlık alması gerekmektedir. Ayrıca bu hastalar depresyon ve anksiyete
eğilimlidirler. Psikolojik danışmanlık da almaları son derece önemlidir.
De nova germline TP53 varyantına sahip bireyler %7-20 arasındadır. Mutp53 mutasyonuna sahip olan herkes de kanser geliştirmeyecektir fakat diğer insanlara göre meydana gelme riski yüksektir denilebilir. LFS sendromu teşhisi için 3 temel kritere bakılır. 45 yaşından önce sarkom tanısını almak, 45 yaşından önce kanser olan birinci derece akraba, 45 yaşından önce kanser tanısı almış ikinci derece akraba.
Şu an LFS tedavisi ve ya TP53 genin spesifik terapisi yoktur. LFS hastalarda kanserin önlenmesi ve ilaçların araştırılması için deneyler başlatıldı. LFS’li hastalarda kasların mitokondriyal fonksiyonu ve solunum fonksiyonu iyileştirilmesi için nikotinamid ribosidin (B3 vitamini ) takviye kullanımı verildi sonuçlar ümit vaat edicidir.
Metformin(Met) tip2 diyabet için kullanılmakta olan bir ilaçtır. Bu ilacı kullanan diyabet hastaların kanser geliştirme olasılığın daha düşük olduğu görülmüştür. Bu yüzden met bir çok kanser tedavisinde kullanılan klinik çalışmalar vardır.
Referanslar
- Rocca V, Blandino G, D'Antona L, Iuliano R, Di
Agostino S. Li-Fraumeni Syndrome: Mutation of TP53 Is a
Biomarker of Hereditary Predisposition to Tumor: New Insights and Advances in
the Treatment. Cancers (Basel). 2022 Jul 27;14(15):3664. doi:
10.3390/cancers14153664. PMID: 35954327; PMCID: PMC9367397.
- Aedma SK, Kasi A. Li-Fraumeni Syndrome. 2022
Aug 8. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing;
2023 Jan–. PMID: 30335319.
- Rocca V, Blandino G, D'Antona L, Iuliano R, Di Agostino S. Li-Fraumeni Syndrome: Mutation of TP53 Is a Biomarker of Hereditary Predisposition to Tumor: New Insights and Advances in the Treatment. Cancers (Basel). 2022 Jul 27;14(15):3664. doi: 10.3390/cancers14153664. PMID: 35954327; PMCID: PMC9367397.
- Aedma SK, Kasi A. Li-Fraumeni Syndrome. 2022 Aug 8. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan–. PMID: 30335319.
Yorumlar
Yorum Gönder