Ana içeriğe atla

Over (Yumurtalık) Kanseri

 

Over (Yumurtalık) Kanseri
Senanur Karakuş

  Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesi ve çoğalmasıdır . Kontrolsüz büyümenin nedeni hücrelere büyüme sinyallerinin sürekli olarak gelmesi, hücrenin kontrollü bir şekilde ölümünü sağlayan apoptoz’a karşı duyarsızlaşmasıdır. Böylece hücrelerin büyümesi durdurulamaz. Kontrolsüz büyüyen hücreler organların çöküşüne ; damarların tıkanmasına ve komşu hücrelere baskı uygulayarak organların baskılanmasına neden olur. 

  Kanser çok basamaklı bir hastalıktır ve sadece bir mutasyonla değil hücrede onlarca mutasyonun birikmesiyle ortaya çıkar. Ayrıca sadece ailesel değil aynı zamanda epigenetik faktörler nedeniyle de oluşur. Sigara içmek, kontrolsüz alkol kullanmak ve kötü beslenme alışkanlığı hatta kişinin mesleği bile kanseri tetikleyebilir.

Şekil 1: Normal hücreler ve hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu oluşan kanser hücreleri.

  Kanserin birçok türü vardır. Bunlardan biri diğer bir adıyla yumurtalık kanseri olan over kanseri, dünyada kadın kanseri ölümlerinin en yaygın nedenlerinden biridir (Jayson ve ark., 2014).  Kadınların rahminin her iki tarafında da birer tane over vardır. Over hücreleri, eşey hormonlarını salgılar ve yumurta hücrelerini üretir. Over dokusundaki hücrelerin kontrolsüz büyümesi ve çoğalmasıyla over (yumurtalık) kanseri oluşur. 

Şekil 2 : Over Kanseri

  Over kanseri yaklaşık olarak 4-5 aylık karın şişliği ve ağrısı ile kendini gösterir (Jayson ve ark., 2014). Genellikle geç bir aşamada teşhis edilir. (Matulonis ve ark., 2016). Tümörlü dokular hastanın karın boşluğunda büyüdüğü için ilk evrelerde hastaya rahatsızlık vermez ve hastalık fark edilmez. İlerleyen evrelerde ise tümörlü dokulardan dolayı oluşan ağrıların PMS ve regl dönemi sebebiyle oluştuğu zannedilebilir,  yaklaşık  %70'ine ileri evrede teşhis konur (Cho ve Shih 2009).

  Over kanserinin önlemenin tek ve kesin bir yolu yoktur fakat over kanserine yakalanma riskini azaltmak için yollar vardır. Doğum kontrol hapı kullanmak yumurta hücrelerinin oluşmasını engellediği için kansere yakalanma riskini azaltır.  Fakat doğum kontrol hapları, ilaçlar ve vitaminler doktor kontrolünde alınmalıdır. Yağ dokusundan salınan normalden fazla miktardaki östrojen hormonu kanser riskini arttırmaktadır. Bu nedenle düzenli egzersiz yapmak iyi gelecektir. En önemlisi ise genetik testlerdir. Eğer ailede meme kanseri veya over kanseri öyküsü varsa genetik test mutlaka yaptırılmalıdır. BRCA1 ve BRCA2 genleri, meme ve yumurtalık kanseri yatkınlık genleridir. BRCA1 ve BRCA2 genleri, DNA hasarının onarımında görevli tümör baskılayıcı genlerdir. Yani tümörlü dokuların çoğalmasını önler. Bu genlerde oluşan mutasyonlar da tümörlü hücrelerin çoğalmasına neden olur. Bu genlerdeki mutasyona sahip kadınlar, hekim tarafından uygun görülen tedavileri almalıdır.

Referanslar

  • Jayson, G. C., Kohn, E. C., Kitchener, H. C., & Ledermann, J. A. (2014). Ovarian cancer. The Lancet, 384(9951), 1376-1388.
  • Matulonis, U. A., Sood, A. K., Fallowfield, L., Howitt, B. E., Sehouli, J., & Karlan, B. Y. (2016). Ovarian cancer. Nature reviews Disease primers, 2(1), 1-22.
  • Cho, K. R., & Shih, I. M. (2009). Ovarian cancer. Annual review of pathology: mechanisms of disease, 4, 287-313.

İnternet Kaynakları 

Resim Kaynakları 


Etiketler

Labels:

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Gen Duplikasyonları Ve Evrim İle İlişkileri

  Gen Duplikasyonları Ve Evrim İle İlişkileri Dilanur Gümüşkaya   Gen duplikasyonu teorik olarak, bir DNA parçasının kopyalanıp her iki kopyanın da korunduğu kromozomal mutasyondur. Fakat bu mutasyon, genomda yeni dizilimler meydana getirip yeni genlerin oluşumuna zemin hazırlayan bir durumdur. Bu nedenle duplikasyonlar canlının yeni biyolojik fonksiyonlar kazanmasını sağlayarak evrimde anahtar rol oynamaktadır.   Bir duplikasyonda kopyalanan parça genellikle orijinal parçanın hemen ardında konumlanır ve bu modele tandem (ardışık) duplikasyon adı verilir. (Şekil 1) Şekil 1 Nasıl Gerçekleşir?   Gen duplikasyonları mayoz bölünmede eşit olmayan krossover lar veya replikasyon sırasında meydana gelen hatalar nedeniyle gerçekleşebilir.   Mayoz I’in Profaz aşamasında sinaps oluşturmuş kromozomların orantısız ve yanlış eşleşmeleri duplikasyonu meydana getirir. Bu hata sonucu hem duplikasyon hem de delesyon gerçekleşir. (Şekil 2) Şekil 2   Duplikasyon, evrim a...
Yorum Gönder
Read more »

Kafein Nasıl Uyanık Kalmamızı Sağlar ?

  Kafein Nasıl Uyanık Kalmamızı Sağlar ? Senanur Karakuş    Şekil 1   Adenozin, bir enerji kaynağı olan ATP’nin parçalanması sonucu oluşan bir biyomoleküldür. Adenozin, adenozin reseptörlerine bağlanarak reseptörleri aktive eder ve vücudumuza dinlen uyu komutu verir. Beynimizin gün içinde enerji kullanması sonucunda nöronların içinde adenozin miktarı artar.  Adenozin miktarının artması sonucu yorgunluk hissederiz (3).   Adenozin nöronlara bağlanarak aktive ettiği adenozin reseptörünün çeşidine göre farklı etki gösterir.   Adenozin, beyni uyanık tutan A1 reseptörüne bağlanıp aktive ederse uyanık kalmamıza yardımcı olan nöronların aktivitesi azalır. Adenozin, uykuyu başlatan A2a reseptörüne bağlanıp aktive ederse uykuyu sağlayan nöronların aktivitesi artar.   Bu iki reseptörün etkisi farklı olsa da sonuç olarak uykuyu başlatma ve uyanık kalmayı zorlaştırma etkisi oluşturur ve   uyku oluşur (1). Şekil 2: Adenozin reseptörleri ve uyku.  ...
Yorum Gönder
Read more »

Alternatif Splice Mekanizmasının Hastalıklara Olan Etkisi

  Alternatif Splice Mekanizmasının Hastalıklara Olan Etkisi Sude Coşkun   Bizim genetik materyalimiz DNA'dır. Bu nedenle DNA çok önemli bir makromoleküldür. DNA düzeyindeki değişimler mutasyonlar bizleri etkiler ve büyük sorunlara neden olabilir. Bunun yanında DNA'dan transkripsiyon ile RNA molekülü sentezlenir ve RNA'dan da translasyon olayı ile proteinler sentezlenir.  Bu akış santral dogma olarak adlandırılır ve santral dogmaya göre bu geri dönüşü olmayan tek yönlü olaylar dizisidir. Dogma olarak kabul edilen bilgiler aslında geri dönüşü olmayan kesin bilgiler olarak kabul edilse de santral dogmada durum böyle değildir. Özellikle ribozimlerin keşfi, RNA'ların katalitik aktivitesinin keşfi ile önce RNA hipotezi ortaya atılmıştır. Bunların yanında retrovirüslerin RNA'dan DNA elde edebilmeleri de santral dogmanın geçerliliğini etkileyen bir başka durumdur. Tüm bu olaylar RNA molekülün önemini vurgular niteliktedir. Geçmişte özellikle kodlama yapan RNA'lar üzer...
Yorum Gönder
Read more »